De oorlog door kinderogen

uit ‘Persoonlijke herinneringen van Bernard Musters’

10 mei 1940. De oorlog breekt uit! Rond 4 uur in de nacht is Nederland aangevallen door Duitsland. Als kind was ik me daar niet zo van bewust. Ik zou zaterdag 11 mei 5 jaar worden en zondag was opoe jarig. Wat zou dat een feest zijn. Maar het was anders. De burgerwacht en de luchtbescherming hadden de hele inventaris van onze boerderij, gelegen aan de Noordzeedijk, als barricade op de dijk gezet. Met mijn verjaardag kwamen de eerste vluchtelingen aan, familie uit Zevenbergen en Zwingelspaan.

In de vroege ochtend van 30 op 31 mei 1943 werden wij gebeld dat er een vliegtuig (Wellington-bommenwerper) was neergestort bij mijn oom Kees op het land. Deze dag zou mijn neef Jan zijn communie doen, hierbij was ook pastoor Lips aanwezig. Hij heeft de kisten gezegend in het bijzijn van de Duitse erewacht. Mijn broer en ik mogen mee gaan kijken en bidden. In een loods stonden vijf groene kisten met rode omranding. Er stond ook een Duitse Erewacht bij de kisten. Mijn vader gaf ons toestemming om te gaan kijken.

Als kind speelden we in oorlogstijd in de zomertijd bij de Kreek in Stampersgat waar werd gebaad en gezwommen. Heel het jaar door gingen we vissen. In de winter schaatsten we op de Kreek en speelden we met priksleetjes. We speelden met zelfgemaakte ballen van papier, bullen, touw en elastiek van kapotte fietsbanden.

Na het vrij rustige begin van de oorlog begon na de aanleg van de tankval het einde te naderen en de onrust toe te nemen. Er werden bij dit werk ook razzia’s gehouden. Meestal werd van tevoren aangekondigd dat er iets verwacht werd. Er werden ook sabotagedaden verricht, zoals dammen doorsteken, waardoor ze niet meer bleven staan. Palen werden ‘aangepunt’ of meegenomen voor kachelhout.

Het Duitse leger bleef echter paraat. Er waren hier veel jonge Duitsers en Elzassers gelegerd. Ze werden dan flink gedrild en bij exercities konden ze prachtig zingen over hun “Heimat”. In de aardappelwerkplaats hebben ze eens geoefend met traangas. Het was een prachtig gezicht voor ons kinderen: die soldaten met gasmaskers en betraande ogen!